परम पूज्य श्री रामकृष्ण क्षीरसागर स्वामींचा जन्म फाल्गुन शुद्ध तृतीया, शके १८५५, ‘श्रीमुख’ नाम संवत्सर, (१६ फेब्रुवारी १९३४) या दिवशी नगर जिल्ह्यातील पारनेर तालुक्यातील रायतळे या गावी झाला. भगवान श्रीकृष्णाप्रमाणे श्री गुरुदेव हे त्यांच्या मातापित्यांचे म्हणजे श्री. कृष्णाजी क्षीरसागर आणि राधाबाई यांचे आठवे अपत्य ! श्री गुरुदेवांचे पितृछत्र खूप लहान वयात हरपले. त्यानंतर मुलांना घेऊन आईसाहेब राधाबाई अ’नगर मध्ये वास्तव्याला आल्या. वयाच्या अवघ्या सातव्या वर्षी श्री गुरुदेवांना साक्षात्कार झाला, सर्व ज्ञानाची प्राप्ती झाली आणि वृत्ती एकदम वैराग्याकडे वळली. मागील अनेक जन्मात तपश्चर्या, ईश्वरसेवा, भक्ती झाल्याशिवाय इतक्या लहान वयात ईश्वरी अनुभूती येणे शक्य नाही. त्यानंतर त्यांच्या गुरूंनी म्हणजे श्रीमन् नृसिंह सरस्वती स्वामींनी त्यांना गाणगापूरला बोलावून घेतले. तिथे संगमावर श्री गुरुदेवांची त्यांच्या गुरूंबरोबर भेट झाली आणि ‘इथून पुढे तुला तपश्चर्या करायची आहे’, असे त्यांनी श्री गुरुदेवांना सांगितले. तपश्चर्या म्हणजे जे श्री गुरुदेवांना प्राप्त झाले त्याबद्दल मौन बाळगणे ! अशारीतीने साडेपाचशे वर्षांपूर्वी कर्दळीवनात गुप्त झालेल्या आणि दत्तात्रेयांचा दुसरा अवतार असलेल्या प. पू. श्रीमन् नृसिंह सरस्वती स्वामींनी शिवगुरू स्वरूपात प्रकट होऊन श्री गुरुदेवांना अनुगृहीत केले. एकदा गुरुआज्ञा झाल्यावर पुढील पंचवीस वर्षे श्री गुरुदेवांना परत श्रीगुरूंचे दर्शन झाले नाही. पंचवीस वर्षांच्या त्या तपश्चर्येच्या काळात श्री गुरुदेवांना अतिशय त्रास आणि हालअपेष्टा सोसाव्या लागल्या. तपश्चर्येचा काळ जसा संपत आला तसतशी लोकांना श्री गुरुदेवांच्या विभूतीमत्वाची प्रचीती येऊ लागली. भक्तांची होत असलेली गर्दी पाहता मोठी जागा असणे गरजेचे होते. त्याप्रमाणे श्री गुरुदेवांनी सावेडी रस्त्यावरील जागा निश्चित केली आणि ‘श्री दत्तात्रेय निवास’ ही वास्तू बांधून १९७४ साली प. पू. श्री गुरुदेव त्या ठिकाणी वास्तव्याला आले. पंचवीस वर्षांच्या तपश्चर्येनंतर श्री गुरुदेवांना पुन्हा त्यांच्या श्रीगुरूंचे दर्शन झाले आणि त्यांनी श्री गुरुदेवांना सांगितले, ‘मला तुझ्याकडून वेदकार्य करून घ्यायचे आहे आणि तू आता त्या कार्याला लाग.’ त्यानुसार कार्य सुरू झाले. त्यानंतरचे आपले सर्व जीवन श्री गुरुदेवांनी वेदकार्यासाठी समर्पित केले.